Cỏ Roi Ngựa

   Cây mã tiên thảo

Còn gọi là cỏ roi ngựa, Verveine (Pháp).

Tên khoa học Verbena ofcinalis L.

Thuộc họ cỏ roi ngựa Verbenaceae.

Người ta dùng toàn cây mã tiên thảo (Hẻba Verbenae) tươi hay sấy khô hoặc phơi khô.

Tên mã tiên do chữ mã = ngựa, tiên = roi, vì cỏ dài, thẳng, có đốt như roi ngựa, do đó mà đặt tên như vậy.

Châu Âu (Pháp) dùng với tên Verveine.

A. Mô tả cây

Cây loại cỏ nhỏ, sống dai, cao từ 10cm đến 1m, thân có 4 cạnh. Lá mọc đối, xẻ thuỳ lông chim. Hoa mọc thành bông ở ngọn, hoa nhỏ màu xanh, lưỡng tính, không đều.

B. Phân bố, thu hái và chế biến

Cây này mọc hoang khắp nơi trong nước ta, hái vào mùa thu khi cây đã ra hoa và một số hoa đã bắt đầu kết quả. Dùng tười hay phơi hoặc sấy khô.

C.Thành phần hoá học

Toàn cây chứa một glucozit gọi là verbenaln hay verbenalozit C₁₇H₂₄)₁₀ kết tinh không màu, không mùi, vị đắng, thuỷ phân sẽ cho glucoza và verbenalola C­₁₁H₁₄­O_5'

Verbenalin + H₂O = verbenalola + glucoza

Ngoài ra còn có các men invectin và men emunxin. Do đó khi phơi sấy, tỷ lệ glucozit có thể giảm tới hơn 25%.

D. Tác dụng dược lý

Mã tiên thảo ít độc. Thheo Holste, mã tiên thảo có thể làm máu chóng đông.

E. Công dụng của Cỏ Roi Ngựa

Tính chất theo đông y: Vị đắng, hơi hàn, vào hai kinh can và tỳ. Tác dụng phá huyết, sát trùng, thông kinh. Dùng chữa bệnh lở ngứa hạ bộ, tiêu chướng. Trước đây nhân dân Châu Âu rất hay dùng vị thuốc này, coi như có khả năng chữa bách bệnh. Hiện nay chỉ còn dùng làm thuốc xoa bóp.

Nhân dân ta hay dùng cỏ roi ngựa tươi giã lấy nước uống, bã đắp lên mụn nhọt như sứng vú, hậu bối.

Còn dùng uống và rửa chữa bệnh ngứa ở hạ bộ. Ngày dùng 6-12g khô tương  ứng với 25-50 tươi.